Органогенез

Уикисөздік жобасынан

Органогенез[өңдеу]

Органогенез -эмбриогенездемүшелердің түзілу үдерісі. Органогенез гаструла сатысынан кейін басталады. Мүшелердің әрқайсысынан бұрынғы белгілі жасушалар тобынан негізделіп, қалыптасады. Сонымен бірге оның дамуына тұқым қуалау ақпараттарының негізі қаланған ДНҚ молекулалары ғана емес, оны қоршаған ұлпалар, жасушалар, олардың химиялық заттары әсер етеді. Ұрық жасушаларының орналасуы: сыртқы қабаты - эктодерма, ортаңғы қабаты- мезодерма, ең ішкі қабаты - энтодерма.

Қызметтері[өңдеу]

Эктодерма(экто-латыншадан сыртқы) - жануарларда жабындары. Адамда және өзге сүт-қоректілерде терінің үстіңгі қабаты. Тері туындылары: май және тер бездері, шаш және тырнақ, жануарларда мүйіз және тұяқ. Сезім мүшелері, жүйке жүйесі(ми, жұлын және т.б.) Мезодерма(мезо-латынша аралық) - өзге жүйе мүшелері: бұлшықет, сүйектер, байламдар, сіңірлер. Қантарату жүйесі: Жүрек, тамырлар, қан. Несеп-жыныс жүйесі: бүйрек, несепағарлар, қуық және жыныс мүшелері. Энтодерма(энто-латыншадан ішкі) - барлық асқорыту мүшелері: қарын, ішек, өңеш, т.б. Барлық бездер(тері безінен өзгесі), асқорыту бездері: бауыр, ұйқыбез, қалқанша без, гипофиз бөлігі, бүйрекүсті безіжәне т.б. Тынысалу жүйесі: өкпе, кеңірдек, ауатамыр және т.б.