БОКС

Бокс ^[1] (ағылш. box — соққы) — арнайы жұмсақ қолғаппен белгілі бір ереже бойынша жекпе-жек күш сынасатын спорт түрі.

Сипаттама

Жекпе-жекке шыққан екі ойыншы қарсыласының денесінің белгілі бір жеріне дәл соққы беруді көздейді. Жекпе-жек аум. 4,9х4,9 м немесе 6,1 х 6,1 м, жан-жағы 1,3 м биіктікте арқанмен керілген рингте өтеді. Бокс ойынының әуесқойлық (3 раунд) және кәсіпқойлық (12 — 15 раунд) ережелері бар.

Бокстың тарихы

Бокс ескі Грецияда

Бокстің алғашқы түрі ежелгі Грекияда ұйымдастырылып (б.з.б. 688 ж.), Олимпиялық ойындар қатарына енген. Ол кезде жекпе-жекке шыққан жігіттер қолдарын дәкемен немесе жұмсақ терімен орап айқасқан. Төбелес екі жігіттің бірі естен танып жығылғанша жалғаса берген.

Қазіргі Бокс

Қазіргі Бокс 17 ғ-да Англияда бастау алған. Алғашқы ережесін Д.Фигг жазды; 1743 ж. оны Д. Блоутон толықтырды. 1865 ж. “Маркиз Куинсберри ережесі” дүниеге келді. Осы ереже бойынша рингтің (алаңның) ауданы, раундтардың ұзақтығы, қолғаптың салмағы, т.б. жекпе-жекке қатысты келісімдер қазіргі жүйеге келтірілді. 1904 ж. Бокс жаңа Олимпия ойындарының бағдарламасына енді. 1920 ж. Бокс әуесқойлары дүниежүз. ассоциациясы (AІBA) құрылды. Дүниежүз. чемпионат 1974 жылдан өткізіледі.

Бокс Қазақстанда

Қазақстанда Бокстың алғашқы мектебін 20 ғ-дың 30-жылдары Алматыда Ш.Бөлтекұлы ашты. Қазақстаннан Олимпия ойындарының, Дүние жүзі, Азия, Еуропа чемпионаттарының, Азия ойындарының 30-ға жуық чемпиондары мен жүлдегерлері шықты, 20-ға жуық спортқа еңб. сің. шебер, 30-дан астам спортшы халықар. дәрежедегі спорт шеберлері, 500-ден астам спорт шеберлері, 18 адам халықар. дәрежедегі Бокс төрешісі (1999) атағын иемденді. Дүние жүзіне әйгілі қазақстандық боксшылар: Ә. Нұрмаханов — КСРО чемпионатының бірнеше дүркін жеңімпазы және жүлдегері (1959, 1967); В. Рачков — КСРО-ның үш дүркін чемпионы, Дүние жүзі чемпионы (1978); В. Демьяненко — Еуропа чемпионы және 22-Олимпия ойындарының күміс жүлдегері (1980); С. Қонақбаев — Еуропаның екі дүркін чемпионы (1979, 1981), Дүние жүзі Кубогінің екі дүркін жеңімпазы (1979, 1981), Мәскеу Олимпиясының күміс жүлдегері (1980);С. Нұрқазов — Еуропа чемпионы (1983), Дүние жүзі Кубогінің күміс жүлдегері (1983);А. Мирошниченко — КСРО чемпионатының үш дүркін чемпионы, Дүние жүзі Кубогінің екі дүркін жеңімпазы, 24-Олимпия ойындарының қола жүлдегері (1988); Е.Ибраимов — 26-Олимпия ойындарының қола жүлдегері (1996), Азия чемпионы (1995, 1999). Қазақстаннан шыққан тұңғыш Олимпия чемпионы — В. Жиров (Атланта, АҚШ, 1996), қазақ жігіттері арасынан шыққан дүние жүзінің алғашқы чемпионы — Б. Жұмаділов (Хьюстон, АҚШ, 1999).

Пайдаланылған әдебиет

↑ “Қазақ Энциклопедиясы”, II-том

Бұл бөлімде бастамасы. Сіз оны толықтырып, дамыту толықтырып, дамыту

[source1-1] “Қазақ Энциклопедиясы”, II-том

[1]