Металды кесетін құралдардың жіктелуі

Өндірісте қолданылатын металл кескіш құралдардың көптігін ескере отырып, оларды жалпы негізгі бес критериялар бойынша топтайды. Бірінші критерия кескіш құралдарын өңдеу түрлері бойынша: 1) кескіштер: металды әртүрлі беріліс қозғалыс бағытында өңдеуге мүмкіндік беретін бір жүзді типті құрал; 2) фрезалар: өңдеу траекториясы өзгермейтін радиуста болатын айналу қозғалысымен және беріліс қозғалысы айналу осімен сәйкес келмейтін құралдар; 3) бұрғылар: осьтік типтегі құрал. Бұрғылар материалдарда тесік алу үшін немесе бар тесіктің диаметрін үлкейту үшін қолданылады; 4) үңгілер: осьтік типтегі құрал, олардың көмегімен бар тесіктің өлшемін және пішінін өзгертеді. Сонымен қатар, үңгілер тесіктің диаметрін үлкейтеді; 5) ұңғылар: осьтік кесу құралы. Ұңғылар тесікті тазалап өңдейді және оның кедір-бұдырлығын азайтады; 6) бүйірлі үңгілер: осьтік құралдар категориясына жатады және тесіктің бүйір немесе цилиндрлі бөліктерін өңдеуге арналған; 7) сыртқы бұранда кескіш: сыртқы бұрандаларды кесу үшін қолданылады; 8) метчиктер: ішкі бұрандаларды кесу үшін қолданылады; 9) қашау: шлицті біліктердің, тісті дөңгелектердің және басқа да тетіктердің тістерін жону немесе қашау үшін қолданылады; 10) шевер: бұл құрал өз атауын ағылшын тілінен алған, яғни, қырғыш деген мағына береді және тісті дөңгелектерді қырып, тазалап өңдеу үшін қолданылады. 11) абразивті құралдар: ажарлау дөңгелектері, бруски және абразивті материалдардың ұнтақтары. Бұл құралдар тетіктерді тазалап өңдеу үшін қолданылады. Екінші критерияда кесу құралдарын өңдеу беті бойынша жіктейді. Оған келесі құралдарды жатқызамыз: 1) айналу денелерін, сыртқы сұлбалы беттерді өңдейтін және жазық беттерді өңдеуге арналған құралдар: токарь кескіштері, сұлбалы кескіштер, абразивті дөңгелектер кіреді; 2) тесіктерді өңдеуге қолданылатын құралдар: бұрғы, үңгі, ұңғы, кеулей жону кескіштері, тартажону; 3) бұранда салуға арналған кесу құралдары: бұранда кескіштері, метчик, бүрлеу бастиектері; 4) шлицті біліктерді, жұлдызшаларды, тісті дөңгелектерді өңдеуге қолданылатын құралдар: қашау, шевер, бұрама фреза, дискілі фреза және т.б. Үшінші критерияда құралдардың әзірленуі бойынша келесі топтарға бөледі: 1) тұтас кесу құралы: кесу бөлігі және бекіту бөлігі бір материалдан әзірленген құралды айтады; 2) құрамалы кесу құралы: кескіш құралдың тістері, кесу бөлігі бір материалдан, ал бекіту бөлігі басқа материалдан әзірленіп, екеуі өзара ажырамайтын қосылыс (дәнекерлеу) арқылы қосылған құралдарды айтады; 3) құрастырмалы құралдар: кесу тістері немесе кесу бөлігі бір материалдан, ал бекіту бөлігі басқа материалдан әзірленіп, өзара ажырамалы қосылыстардан құралған құралды айтады. Төртінші критерияда станокпен құралдың бекітілу әдісі бойынша: 1) қондырмалы; 2) сағалы; 3) призматикалық. Бесінші критерияда қолданылу тәсілі бойынша: 1) машиналы; 2) қолмен.