Трэвел-журналистика
Трэвел-журналистика[өңдеу]
(ағылш . travel journalism) - саяхат туралы ақпаратты ұсынуға бағытталған массмедиадағы ерекше бағыт (ағылш. travel) география, тарих, мәдениет, туризм және т.б. тақырыптарды әзірлеу контекстінде трэвел-журналистика арнайы қарастыру, сипаттау, талдау пәніне, яғни саяхат пен туризмге байланысты ақпаратқа және соның нәтижесінде ерекше тақырыпқа сәйкес келетін аудиторияға сүйенетін синтетикалық бағыт.
Мария Желиховская – он жылдық өтілі бар трэвел-журналист бұл саланы тарих, өнер, гастрономия, этнография және т. б. қамтитын кең мамандану ретінде қарастыруды ұсынады.
Григорий Кубатьян – трэвел-журналист және «Жолдағы өмір» («Жизнь в дороге») блогының авторы трэвел-журналистикаға жол жазбалары мен танымал елтану гибридін жатқызады.
Мазмұны[өңдеу]
1. Жанрлық қабат
2. Травелог-журналдардың типологиясы
3. Тақырыптық қабат
4. Трэвел-журналист
5. Ескертулер
6. Сондай-ақ
Жанрлық қабат
Трэвел-журналистика өзінің ерекшелігіне байланысты жанр түзуші формалардың әртүрлілігіне мүмкіндік бере алады, мәселен:
1. Жол очерк – журналистиканың көркем-публицистикалық жанры, ол маңызды және қызықты оқиғаларды, әр түрлі адамдармен кездесулерді баяндайды.
2. Жол жазбалары қиялдағы уақыт пен кеңістіктің шекарасын ажыратуға қабілетті ірі қосынды бөліктердің болмауымен ерекшеленеді, сондай-ақ баяндаудың жеке сипатымен ерекшеленеді, жол жазбаларында жол очерк жанрына тән терең талдау жоқ, сондай-ақ бір тақырыпқа бағынушылық міндетті сипатқа ие емес. Журналистика зерттеушісі Ким М. Н. "жол жазбалары – жол очеркінің бір түрі"дейді.
3. Репортаж оның жүргізу барысында және нәтижелерінің мәтінінде бақылау мен белгілеу әдісін "жан-жақты" қолдануды бейнелейді [4].
4. Шолу. Шолу жанрының анықтаушы белгісі – процестің, жағдайдың мәніне терең енетін қоғамдық оқиғалар мен шолушының ойының көрнекі баяндауы. [5].
5. Ұсыныс – трэвел-журналистикаға қатысты аналитикалық материал, оның негізгі мазмұны нұсқамалық бағдарламалық ақпарат [6].
Травелог-журналдардың типологиясы[өңдеу]
Саяхат туралы журналдарды:
1. Бұқаралық басылымдар («Всемирный Следопыт», «GEO», «National Geographic» және т. б.));
2. Мамандандырылған (мысалы, «Спиннинг Travel» - саяхатпен сүйікті хоббиді үйлестіретін спиннинг балықшылар үшін, экстремалды спорт және саяхат туралы журнал «ЭКС»);
3. Салалық мамандандырылған (туристік сала қызметкерлері мен турфирм клиенттеріне арналған));
4. Борттық баспасөз (inflight деп аталатын авиакомпаниялар журналы).[7]
– деп бөлуге болады
Тақырыптық қабат
Трэвел журналистикасы негізгі тақырыпты, яғни саяхаттарды жарықтандыру спектрлерінің көрсеткіштік вариативтілігін сипаттайды, мысалы:
1. аудиторияның гендерлік үлесіне сәйкес, спа-курорттарды шолу немесе Скандинавия ормандарында аң аулау жолдық очерк және т. б.;
2. ерекше әуестікке, хоббиге, аудитория мен автордың мүдделеріне қатысты: экзотикалық жәндіктердің коллекционерлеріне ұсыныстар немесе клубтық Лондон бойынша "жолсілтеме" ;
3. ақпаратты тұтынушының жасына және отбасылық жағдайына байланысты: отбасылық демалыстың журналистік тәжірибесі, әлемнің әр түрлі елдеріндегі отбасылық тұрмыс ерекшеліктері, қарт адамдар үшін лайықты маршруттарды шолу;
4. бизнес-бағыт: шетелдік архитектура, медицина, экономика және т. б. ерекшеліктері.;
5. саяхат саласының өзекті мәселелерін шешу: еріктілер тақырыбын дамыту, халықаралық қақтығыстарды шешу, визалық режимдер мен т. б. ерекшеліктері.
Форманың диверсификациясы тақырыптық әртүрлілікке сәйкес келеді. Қазіргі Ресейлік және халықаралық ақпараттық нарық үшін трэвел-журналистік материалдарды берудің мынадай формалары тән:
1. "Достық" ұсынымдар;
2. арнайы тақырыпқа сәйкес форма (терминология, сленг және т. б.));
3. энциклопедиялық, онда материал ғылыми-танымдық сипатта болады.
Трэвел-журналист[өңдеу]
Р. Поттс – болашағы бар трэвел-журналистің сипаттамасын берген танымал саяхатшы әрі автор:
1. Көп саяхаттаңыз (ағылш . Travel a lot);
2. Көп жазыңыз (ағыл. Write a lot);
3. Көп оқыңыз (ағыл. Read a lot);
4. Жұмысты тастамаңыз (ағылш. Don ' t quit your day job);
5. Арнайы әдебиетті оқыңыз (ағылш. Read up on the trade);
6. Ғаламтордан ақпараттар іздеңіз (ағыл. Surf up on the trade);
7. Міндеттелген орынды зерттеңіз (ағылш. Research your destination);
8. Нарықты зерттеңіз (ағылш. Research your markets);
9. Шыдамды болыңыз (ағылш. Be patient);
10. Өзіңіздің құмарлығыңызды тәрбиелеңіз (ағылш. Nurture your passion);
«Be prepared for hard work, deadlines, poor e-mail connections and press officers determined you' re going to write about golf courses (because they are sponsoring your trip) and insist on showing you round three when your editor ' s brief says: «800 words on museums, hotels and restaurants that will take kids» r. Collins
«Ауыр жұмысқа, дэдлайнға, нашар Интернетке дайын болыңыз, баспасөз хатшысы сізді гольф туралы жазуға мәжбүрлейді (себебі гольф-клуб-САЯХАТ демеушісі), және сіздің жақын редакторыңыз: «балалармен баруға болатын мұражайлар, қонақ үйлер мен мейрамханалар туралы 800 сөз» дегенді қосады.» [9] Р. Коллинз
1. Travel-журналистика, Мария Желиховская
2. Григорий Кубатьян. Жизнь в дороге
3. Тертычный А. А. Жанры периодической печати. Глава 4
4. Тертычный А. А. Жанры периодической печати. Глава 2
5. Тертычный А. А. Жанры периодической печати. Глава 3
6. Тертычный А. А. Жанры периодической печати. Глава 3
7. Павел Лебедев Типологическая структура российской путевой прессы // Материалы Всероссийской научно-практической конференции «Проблемы массовой коммуникации: новые подходы» 27-28 октября 2011 г.
8. Travel Writing Tips by Rolf Potts
9. How to get travel-writing commissions
Сонымен қатар:
· Вокруг света
· National Geographic Traveller
· GEO